MATERIAŁY METODYCZNE do AUDYCJI MUZYCZNYCH:

MATERIAŁY DO AUDYCJI MUZYCZNYCH

Wydawnictwo Muzyczne “CONTRA” proponuje skorelowane całościowo materiały do nauki audycji muzycznych w szkole muzycznej I stopnia. Podstawą programową jest “Program nauczania szkoły muzycznej I stopnia – Umuzykalnienie z audycjami” zatwierdzony przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. Ramowy ten program został następnie przez nas rozszerzony ze względu na dodawanie praktycznego materiału dydaktycznego dla pedagogów oraz na stworzenie możliwości korzystania z tych materiałów także przez uczniów szkół muzycznych II stopnia.

Materiały do audycji muzycznych stanowią następujące pozycje:

I. 1) AUDYCJE MUZYCZNE tom I
Podstawy teorii literatury muzycznej
2) AUDYCJE MUZYCZNE tom II
Podstawy teorii literatury muzycznej
3) AUDYCJE MUZYCZNE tom III część 1
Podstawy historii muzyki
4) AUDYCJE MUZYCZNE tom III część 2
Podstawy historii muzyki

“Audycje muzyczne – Podstawy teorii literatury muzycznej” tom I i II obejmują podstawowy zakres pojęć muzycznych, a także zawierają wiadomości z zakresu budowy utworu muzycznego.
Jako zagadnienia muzyczne przedstawione w nich zostały:
a) Podział muzyki
b) Aparat wykonawczy utworów muzycznych (Muzyka instrumentalna – Muzyka wokalna – Muzyka wokalno-instrumentalna)
c) Elementy dzieła muzycznego
d) Budowa dzieła muzycznego
e) Zasady kształtowania utworu muzycznego
f) Faktura utworu muzycznego
g) Formy polifoniczne
h) Muzyka absolutna i programowa
i) Kompozytorzy popularnych etiud i sonatin
j) Muzyka sceniczna
Obszernie opisane zostały także tańce, jako:
a) Tańce stylizowane
b) Polskie tańce ludowe i stylizowane
c) Stylizacja muzyki ludowej różnych narodów.
W tomie I i II “Audycji muzycznych” przedstawione zostały takie formy, jak:
a) Pieśń zwrotkowa
b) Trzyczęściowa forma ABA
c) Rondo
d) Suita barokowa
e) Wariacje i technika wariacyjna
f) Allegro sonatowe
g) Formy jednoczęściowe i cykliczne

Wszystkie wprowadzane zagadnienia oraz formy muzyczne zawierają wykazy z zakresu literatury muzycznej. Uczeń zaznajamia się z całym przekrojem literatury, a wszystkie pojęcia i formy zawierają przykłady muzyczne z różnych epok: od muzyki renesansowej do współczesnej.
Dzięki temu pedagog ma możliwość dobrania odpowiedniej literatury w zależności od upodobań, jak również zaopatrzenia szkoły w odpowiednią płytotekę. Jednocześnie uczeń poznaje tytuły dzieł kompozytorów z różnych epok, które charakteryzują omawiane na lekcjach zagadnienia.
“Audycje muzyczne – Podstawy historii muzyki” tom III składa się z dwóch części i obejmuje wiadomości z zakresu historii muzyki w połączeniu z literaturą muzyczną. Część I zawiera okres od średniowiecza i pierwszych zabytków polskich do około II połowy XIX wieku. Część II rozpoczyna się od okresu szkół narodowych i prowadzi przez cały XX wiek stanowiąc pierwszą próbę podsumowania minionego stulecia. Każda nowa epoka muzyczna omówiona jest najpierw w sposób ogólny, a następnie podane są charakterystyczne dla niej formy. Życie i twórczość kompozytorów danego stylu opisane są głównie pod kątem przybliżenia ich osobowości twórczych. Dokonany został również podział ich twórczości poprzez wypunktowanie odpowiedniej faktury muzycznej zastosowanej przez kompozytora (np. dzieła orkiestrowe, koncerty instrumentalne, muzyka kameralna, pieśni, muzyka wokalna, formy wokalno-instrumentalne itp.). Takie przedstawienie twórczości kompozytorów ma niewątpliwie wpływ na szybkie zapamiętywanie materiału przez ucznia.

II. TEMATY MUZYCZNE - zapis nutowy (4 książeczki)
Wybór tematów muzycznych dokonany został według zamieszczonych wykazów literatury w “Audycjach muzycznych” tom I, II, III (część 1 i 2). Obejmuje on nutowe przykłady muzyczne charakterystyczne dla opisanych wcześniej zagadnień.
Zapis tematów muzycznych ma głównie postać fortepianową, przy utworach solowych najczęściej są to 3 systemy (solista i fortepian), utwory chóralne mają kilka systemów pięcioliniowych. Muzyka wokalna posiada teksty literackie (w języku polskim lub oryginalnym zapisanym przez kompozytora).
“Tematy muzyczne” I i II posiadają często tonacje uproszczone, o mniejszej ilości znaków przykluczowych.
W “Tematach muzycznych” III (część I i II) utwory mają tonacje oryginalne, wyznaczone przez twórcę.
Tom I “Tematów muzycznych” zawiera 128 przykładów muzycznych, tom II – 170, tom III część 1 – 188, tom III część 2 – 86. W sumie “Tematy muzyczne” - to 572 utworów. Klamrą spinającą są tu utwory odległych epok (“Bogurodzica” i utwór Erica Satie), które nie posiadają podziału na takty. W całości “Tematów muzycznych” zawarte zaś są najpiękniejsze, najbardziej wartościowe tematy reprezentatywne dla kompozytorów wszystkich epok.

III. TEMATY MUZYCZNE - 7 płyt CD
“Tematy muzyczne” wydane w formie zapisu nutowego zostały nagrane na płyty CD. Każdy utwór ma dokładnie taką samą ilość taktów w nutach i na płytach. Ze względu na dużą liczbę znajdujących się dzieł, powstały 3 albumy dwupłytowe i 1 płyta pojedyncza.
Zastosowana została zasada, że najbardziej wartościowa nauka to możliwość śledzenia przebiegu utworu muzycznego przez ucznia jednocześnie poprzez obserwację zapisu nutowego i słuchanie odtwarzanego fragmentu utworu.
Płytoteki znajdujące się w szkołach muzycznych z pewnością są odpowiednio wyposażone, stąd niewątpliwie nadal należy dobierać utwory o wysokich walorach wykonawczych. Ze zrozumiałych powodów są to również niejednokrotnie dzieła znacznie lepiej nagrane technicznie, ze zrozumiałych zresztą powodów.

Nasze materiały do audycji muzycznych są pierwszą w Polsce pionierską próbą pomocy dla uczącego pedagoga, a on sam dobiera sposób prezentacji danego utworu według swojego uznania.
Oprócz wykorzystania “Tematów muzycznych” na lekcjach audycji pedagodzy różnych przedmiotów ogólnokształcących znajdą tu także różnorodny materiał do prowadzenia lekcji np. kształcenia słuchu czy chóru.
Tematy muzyczne nagrane przez nas na płyty pełnią funkcję poznawczą, w tym także do rozpoznawania utworów przez uczniów (stąd również zainteresowanie uczących się w szkołach muzycznych II stopnia).
Szkoła muzyczna w każdym środowisku tworzy w założeniu kulturę muzyczną swego otoczenia. Również rodzice uczniów mają teraz także możliwość słuchania w domu najbardziej znanych i wartościowych utworów muzycznych. Stąd funkcja umuzykalniania społeczeństwa realizowana przez szkołę może rozszerzać się poprzez praktyczne zaznajamianie szerokiego kręgu odbiorców z bogatą literaturą muzyczną polską i obcą wszystkich epok.

Liliana Zganiacz-Mazur